Karın ağrısı neden olur? Karın ağrısına ne iyi gelir?

Karın Ağrısı: Nedenleri ve Ne Zaman Doktora Gitmeli

Karın ağrısı, sindirim borusu rahatsızlıklarından apandisit ya da Crohn hastalığı gibi daha ciddi durumlara kadar pek çok nedenle ortaya çıkabilir. Ağrının şiddeti ve karında hissedilen bölge, tanı koymada yardımcı olabilir.

Karın bölgesinde göğüs ile pelvik (leğen) arasında bir ağrı hissedilir. Bu ağrı bazen kramp tarzında, bazen sızlayıcı, bazen donuk, bazen aralıklı ya da keskin biçimde hissedilebilir.

Gastrointestinal sistemle ilgili en yaygın semptomlardan biridir ve her dört kişiden birini etkileyebilir. Karın ağrısı genellikle kısa sürelidir ve yaşam tarzı ile beslenme düzenlemeleri ile kendiliğinden geçebilir.

Ancak bazen kronik olabilir veya hayati tehlike taşıyan bir duruma işaret edebilir; bu durumda tıbbi müdahale gerekebilir.

Bu yazıda karın ağrısının türlerini, olası nedenlerini ve tedavi yöntemlerini inceleyeceğiz.

Karın Ağrısının Türleri Nelerdir?

Karın ağrısı dört farklı biçimde sınıflandırılabilir:

• Akut karın ağrısı: Bir haftaya kadar sürebilir.
• Kronik karın ağrısı: En az 3 ay boyunca devam eder.
• İlerleleyici karın ağrısı: Zamanla kötüleşir ve genellikle başka belirtilerle birlikte seyreder.
• Aralıklı karın ağrısı: Gelip geçer; iyi hissettiğiniz anlarla keskin ağrı yaşadığınız anlar arasında geçiş olabilir.

Karın Ağrısına Neler Sebep Olur?

Karın ağrısının nedenleri hafiften ciddiye kadar geniş bir yelpazede yer alır. Ağrının karında hangi bölgede olduğu ve süresi teşhise yardımcı olabilir. Aşağıda sık karşılaşılan nedenler verilmiştir:

Kısa Süreli (Akut) Karın Ağrısının Olası Nedenleri

• Apandisit
• Böbrek taşları
• Safra kesesi taşları
• İdrar yolu enfeksiyonu (İYE)
• Enfeksiyonlar (örneğin zatürre gibi)
• Karın aort damarında yırtılma (ruptür) ya da balonlaşma (anevrizma)
• Peptik ülser
• Bağırsak tıkanıklığı
• Akut pankreatit
• Akut kolesistit (safra kesesi iltihabı)
• Divertikülit
• Dış gebelik (ektopik gebelik)
• Akciğer atardamarında pıhtı (pulmoner emboli)
• Kalp krizi

Uzun Süreli (Kronik) Karın Ağrısının Olası Nedenleri

• Mide ülseri
• Irritabl bağırsak sendromu (IBS)
• İnflamatuvar bağırsak hastalıkları (IBD), örneğin Crohn hastalığı ve ülseratif kolit
• Karaciğer iltihabı (hepatit)
• Gastrit (mide iltihabı)
• Kronik pankreatit
• Fıtık (herni)
• Gastroözofageal reflü hastalığı (GERD)
• Karın bölgesi kanserleri (mide, karaciğer, kolon-rektum)
• Gıda toleranssızlıkları (örneğin laktoz ya da gluten intoleransı)

Üreme Organlarına Bağlı Ağrı

Kadınlarda karının alt kısmında bulunan üreme organlarından kaynaklı ağrılar da sıktır:

• Adet sancısı (dismenore)
• Yumurtalık kistleri
• Düşük (abortus)
• Uterin miyomlar (fibroidler)
• Endometriozis
• Pelvik inflamatuar hastalık (PID)
• Ektopik gebelik

Ağrının Yeri: Karın Dörde Nasıl Bölünür?

Sağlıklı tanı koyma için karın dört kadrana ayrılır: sağ üst, sol üst, sağ alt, sol alt.
Hangi bölgede ağrı hissediliyorsa, o bölgeyle ilişkili bazı hastalıklar aşağıda belirtilmiştir:

• Sol alt bölge: divertikülit, böbrek taşı, böbrek enfeksiyonu (pyelonefrit), yumurtalık kisti, fıtık, ektopik gebelik
• Sağ alt bölge: apandisit, Crohn hastalığı, testis burkulması (erkeklerde), yumurtalık kisti, fıtık, endometriozis
• Sol üst bölge: Reflü (GERD), peptik ülser, pankreatit, dalak büyümesi
• Sağ üst bölge: Reflü, safra kesesi hastalıkları, hepatit, peptik ülser

Bu liste, her bölgedeki tüm olasılıkları kapsamaz. Bazı durumlar birden fazla bölgeyi etkileyebilir ya da lokalize olmayabilir.

Eğer ağrınız geçmiyorsa, bir sağlık profesyoneli ile görüşmek önemlidir.

Ne Zaman Doktora Gitmeli?

Hafif karın ağrısı genellikle kendiliğinden geçebilir (örneğin gaz ya da şişkinlikten kaynaklanan). Ancak aşağıdaki durumlar acilen değerlendirilmelidir:

Acil tıbbi yardım alınmalı (örneğin Türkiye’de 112 aranabilir)
Ani, şiddetli karın ağrısı ile birlikte:

• Siyah, katran gibi dışkılama ya da kanlı dışkı
• Göğüs ağrısı
• Kusma ile kan gelmesi
• Sürekli bulantı ya da kusma
• Kabızlık
• İdrar yapma güçlüğü
• Nefes alma güçlüğü

Doktora randevu alınmalı
Aşağıdaki durumlar varsa bir hekime başvurulmalıdır:

• Uzun süren kabızlık, ishal, şişkinlik ya da karın ağrısı
• Yemek yiyememe
• İdrar yaparken ağrı hissi
• Ateş
• Vajinal akıntı (anormal)
• İştahsızlık
• Açıklanamayan kilo kaybı

Gebelik ya da emzirme dönemi gibi özel hallerde karın ağrısı yaşanırsa mutlaka doktorla iletişim kurulmalıdır.

Karın Ağrısı Nasıl Teşhis Edilir?

Hekim önce fizik muayene yapar: karına nazikçe bastırarak hassasiyet, şişlik var mı kontrol eder.
Ayrıca aşağıdaki sorular sorulabilir:

• Ağrı tam olarak nerede hissediliyor?
• Ağrı sabit mi yoksa yer değiştiriyor mu?
• Ağrının şiddeti nedir?
• Ağrı sürekli mi yoksa dalga dalga mı geliyor?
• Ağrı başladığında ne yapıyordunuz?
• Günün hangi saatinde ağrı artıyor?
• Son dışkı ne zaman yapıldı?
• Bağırsak alışkanlıklarınız nasıl?
• İdrarınızda değişiklik oldu mu?
• Diyetinizde ani değişiklik yapıldı mı?

Kadın hastalar için cinsel yaşam ve adet öyküsü de sorgulanabilir.

Sonrasında tanıya yardımcı olması için bazı testler istenebilir:

• Kan tahlilleri
• İdrar tahlili
• Dışkı kültürü
• Görüntüleme yöntemleri (MR, ultrason, röntgen)
• Endoskopi
• Kolonoskopi

Karın Ağrısının Tedavisi Nasıl Yapılır?

Tedavi, altta yatan nedene bağlıdır; ancak aşağıdaki yöntemler kullanılabilir:

• Şişkinlikten kaynaklanan geçici ağrılar için özel tıbbi müdahale gerekebilir; dinlenme, bazı reçetesiz ilaçlar gibi yöntemler yeterli olabilir.
• Reçetesiz (OTC) ilaçlar bazen kramplar, gaz, bulantı gibi semptomları hafifletebilir.
• Örneğin apandisit söz konusuysa antibiyotik tedavisi ve apendektomi (apandisin alınması) gerekebilir.
• Hekiminiz sizin için en uygun tedavi planını belirleyecektir.

Karın Ağrısından Korunma Yolları

Her karın ağrısı önlenemez, ancak bazı önlemler riski azaltabilir:

• Dengeli beslenmek
• Bol su içmek
• Düzenli egzersiz yapmak
• Daha küçük porsiyonlarla yemek
• Ağrıya neden olabilecek gıdalardan kaçınmak
• Yemekten hemen sonra uzanıp yatmaktan kaçınmak

Sık Sorulan Sorular

• Karın ağrısının azaltılması nasıl mümkün olabilir?
  Tedavi, altta yatan duruma bağlıdır. Bitkisel yaklaşımlar, reçetesiz ilaçlar, reçeteli ilaçlar ya da nadiren cerrahi gerekebilir.
• Karın ağrısının ciddi olup olmadığı nasıl anlaşılır?
  Ani ve şiddetli ağrı, solunum zorluğu, göğüs ağrısı, siyah/kanlı dışkı, kusma gibi belirtiler varsa acil tıbbi yardım alınmalıdır.
• Karın ağrısı için en iyi reçetesiz ilaç nedir?
  Bazı yaygın OT C ilaçlar arasında antiasitler ve spazm çözücüler (antispazmodikler) yer alır.
• Mideyi yatıştırmak için ne içmeli?
  Papatya, zencefil, limon ve nane çayları mideyi rahatlatmaya yardımcı olabilir.

Özet

Karın ağrısı pek çok nedenden kaynaklanabilir; çoğu zaman ciddi değildir. Ancak birkaç gün içinde geçmezse ya da şiddetli şekilde ortaya çıkarsa hekime başvurulmalıdır. Doktorunuz doğru tanıyı koyup, size uygun bir tedavi planı oluşturabilir.